Jacques van Marken (1845-1906) was de eerste sociaal ondernemer van Nederland.  Hij heeft samen met zijn vrouw Agneta Matthes Delft eind negentiende eeuw wakker gekust. Als technologiestudent besloot hij zich al ‘nuttig te maken voor de maatschappij’. In 1869 – 24 jaar oud – richtte hij de Nederlandse Gist & Spiritusfabriek NV op (het latere Gist-Brocades), inmiddels opgegaan in dsm-firmenich.

Vier jaar later startte hij met echtgenote Agneta de parfumfabriek Maison Neuve. In 1883 richtte hij met 400.000 gulden startkapitaal de NOF op (late Calvé), omdat hij als scheikundig ingenieur kansen zag voor nieuwe producten als margarine en tafelolie. Weer twee jaar later stond hij aan de wieg van de Lijm- en Gelatinefabriek. In 1891 begon hij Drukkerij Van Marken NV. Alle fabrieken tezamen noemde hij de Delftsche Nijverheid.

In 1884 starten Jacques en Agneta met de bouw van het Agnetapark. Het doel van de hiervoor opgerichte onderneming Gemeenschappelijk Eigendom was: ‘Het bouwen en verhuren van gezonde woningen, kosthuizen, werkplaatsen, winkels, wasch- en badinrichtingen, op door haar te kopen gronden in het Agnetapark’. Het kan als het eerste tuindorp van Nederland worden gezien; dit principe zou in de eerste helft van de twintigste eeuw vaker worden toegepast in woningbouwprojecten. Het park werd door de bekende landscapsarchitect Louis Paul Zocher ontworpen. De architecten van de gebouwen waren onder andere E.H. Gugel en F.M.L. Kerkhoff.

Een uitgebreide historische beschrijving van het leven van Jacques van Marken is te vinden in de door Jan van der Mast geschreven biografie. Een kortere versie en geordend naar twaalf verschillende thema’s is het boek ‘Ieder uur een woord, een daad’.

Beide boeken zijn verkrijgbaar in onze webwinkel.

Beeld op de Bakkersfontein

In 1889 organiseert de NG&SF in Delft als aanzet voor een bakkerijvakschool een bakkerscursus voor bakkersleerlingen uit het hele land, waar alle kneepjes van het bakken van brood en het juiste gebruik van gist uit de doeken worden gedaan. De veertiendaagse cursus is gratis en er doen ruim vijftig leerlingen mee; ook voor kost en inwoning wordt gezorgd. Als dank voor de door de NG&SF georganiseerde cursus bieden de leerlingen als cadeau ‘eene monumentale drinkfontein’ aan. In 1890 wordt de fontein die is vervaardigd in de ‘Koninklijke Fabriek van zink-werken Fa. Braat’ geplaatst en in 1891 wordt de fontein feestelijk overgedragen.

Het Ceresbeeld dat ruim zestig jaar op de fontein in het Agnetapark heeft gestaan is in 2021 door Peter van den Berg uit Zuidlaren aan Stichting Museum Van Marken geschonken.

Lees op deze pagina alles wat we weten over dit beeld en de restauratie ervan.